AKP genel Başkanı olarak genel kurulda sayın Erdoğan “Muhalefet seçim kazanmak için terör örgütleriyle, antidemokratik güç merkezleriyle işbirliği yaptı. Bu durumun ülkeyi, "toksik demokrasi" sorunuyla karşı karşıya bıraktı.” dedi.
Seçimlere katılmış, seçilmiş bir HDP olunca, toksik demokrasi tartışması çok su götürür. Dahası Bahçelinin önerisini nereye koyacaksınız?
Demokraside nerede olduğumuza bakarken, iki hususu dikkate almamız gerekir;
1.Demokrasinin olmazsa olmaz kuralları içinde;
‘’Toplanma özgürlüğü, örgütlenme özgürlüğü, mülkiyet hakları, din özgürlüğü, ifade özgürlüğü, vatandaşlık, halk memnuniyeti , genel oy hakkı, özgürlük hakkı ve yaşam hakkından haksız yere mahrum bırakılmamak ve azınlık hakları ‘’ var.
Türkiye’de bu hakları ne kadar uyguluyoruz?
2. Dünya bizi nasıl görüyor?
Demokrasi denilince önce akla batı gelir. Türkiye’nin batılılaşma hedefinin temelinde de demokrasiye ulaşmak var. Bu nedenle ve dünya kamuoyunun bakışı açısından, Avrupa Birliği Türkiye raporları önemlidir.
Avrupa Birliği'nin, Türkiye'ye ilişkin son raporlarında, Türkiye'deki demokratik yönetimde ciddi eksiklikler olduğu ve demokratik gerilemenin devam ettiği vurgulanmaktadır.
2023 yılında yayınlanan raporda, Mayıs 2023'te yapılan seçimlerde, gerçek siyasi alternatifler sunulduğu, ancak siyasi iktidarın medyaya hakim olması ve muhalefetin eşit olmayan şartlarda yarışması, mevcut siyasi iktidara haksız bir avantaj sağladığı eleştirildi.
Raporda ayrıca, yetkilerin cumhurbaşkanlığı düzeyinde merkezileştiği ve denge-denetlemenin yetersiz kaldığı, kuvvetler ayrılığının zayıfladığı ifade edildi. Mevcut sistemde reform yapmaya ihtiyaç olduğu vurgulandı.
Ekonomist İstihbarat Birimi (EIU) tarafından geliştirilen Demokrasi Endeksi, ülkeleri "tam demokrasi", "kusurlu demokrasi", "hibrit (melez) rejim" ve "otoriter rejim" olmak üzere dört kategoriye ayırıyor.
Türkiye bu endekste "hibrit demokrasi rejimi" ne sahip ülkeler içinde tutuluyor.
2023 yılı raporuna göre Türkiye demokrasi standartlarında, 167 ülke arasında 102. sırada yer almıştır.
İsveç Demokrasi Çeşitleri Enstitüsü (V-Dem Institute), her yıl, küresel demokrasi trendlerini değerlendirir rapor hazırlar.
Enstitü'nün Küresel Demokrasi Durumu (GSOD), demokrasi standartlarına göre Türkiye; ‘’Haklar, hukukun üstünlüğü ve katılım kategorilerinde düşük, temsilde ise orta düzeyde bir performans sergilemektedir.‘’ deniliyor ve ‘’Özgürlük, basın özgürlüğü ve toplanma özgürlüğü gibi alanlarda hak ihlalleri ‘’ olduğuna dikkat çekiliyor.
Freedom House, Dünya Özgürlükler Evi, endeksinde, Türkiye 1972 ile 2016 yılları arasında, siyasi haklar ve sivil özgürlükler statüsünde, kısmen özgür statüde bir ülke iken, 2016 Ohal ve arkasından başkanlık sisteminin kabulünden sonra 2017 yılında özgür olmayan ülke statüsüne geriledi.
2025 Türkiye raporunda ‘’ 2002'den beri Türkiye'yi yöneten Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), son yıllarda giderek daha otoriter hale geldi, anayasa değişiklikleri ve muhalifleri ve eleştirmenleri hapse atarak önemli otokratik güç topladı.’’ diyor.
Bu endekste, Türkiye’nin 2024 siyasi haklar ve sivil özgürlükler olarak demokrasi puanı 100 üzerinden 33 tür.
Rapora göre, son on yılda demokratik özgürlüğün en dramatik şekilde gerilediği ülkeler arasında Türkiye, Nikaragua, Karabağ, Libya ve Tanzanya'nın ardından beşinci sırada yer aldı.
Fredoom House bir önceki yıl, 2024 yılında yayınladığı raporunda da; ’’Kamboçya, Guatemala, Polonya, Zimbabve ve Türkiye'de iktidardaki liderlerinin siyasi muhaliflerin eşit şartlarda mücadele etmesini engellediği ‘’ belirtilmişti.’’
Avrupa Birliğini, demokrasi için çalışan sivil toplum örgütlerini, bizim dikkate alıp, almamızın hiçbir önemi yoktur. Türkiye’nin dünyadaki yeri, itibarı, güven sorunu, bu raporlara göre oluşuyor.