Geçen sene 2024 yılında, dış ticaret açığı ve cari açık bir öncesindeki yıl olan 2023 yılına göre düşmüştü. 2024 yılı son ayında ve bu sene ocak ayında tekrar artmaya başladı.
2024 Ocak ayında - 6,2 milyar dolar olan dış ticaret açığı bu sene ocak ayında -7,5 milyar dolara yükseldi.
1.Teknoloji üretemiyoruz.
Her ülkede temel hedef dış ticarette yüksek teknoloji ürünlerinin payını artırmaktır. Çünkü bu ürünler yükte hafif, daha da ağırdır.
Türkiye'nin 2002 yılındaki ihracatında yüksek teknoloji ürünleri ihracatının payı yaklaşık yüzde 5,2 idi. Son 20 yılda geriledi ve 2025 ocak ayında bu pay yüzde 3,1 seviyesindedir.
Meksika'nın elektronik sektörü toplam ihracatının yüzde 30'unu oluşturmaktadır. Malezya’da yüksek teknoloji ürünlerinin toplam ihracat payı yüzde 34,8’dir. Dünya sıralamasında 8. sırada yer alıyor.
Türkiye’nin sürekli açık vermesinin bir nedeni yüksek teknoloji üretmiyor olmasıdır. Çünkü;
Ar-Ge ve İnovasyon yatırımları için devlet ve özel sektörün ayırdığı kaynaklar yetersizdir.
Eğitim sistemi ideolojik tuzağa düştü. Ezberci ve kaderci bir sistemde yaratıcılık olmaz.
Başarılı mühendisler ve bilim insanları, beyin göçü olarak daha iyi olanaklar sunan gelişmiş ülkelere gidiyor.
İthal girdi oranı yüksek ve montaj sanayii yaygındır. Devlet büyük yatırımlar için yeterli destek sağlamıyor.
2. Türkiye ithal girdiye bağımlı olduğu sürece dış açıktan kurtulmaz.
Toplam ithalatımız içinde, üretimde girdi olarak kullandığımız aramalı ve hammadde oranı yüzde 70 altına düşmedi. Ocak ayında yüzde 72,9 oldu. Yatırım malı ithalatı yüzde 14 ve tüketim malı ithalatı da yüzde 13,9 oldu.
Türkiye de imalat sanayiinde ortalama ithal girdi payı yüzde 40 ve ihracat malı üretiminde yüzde 70 dolayındadır.
Dış ticaret politikasında hedefimiz ; üretimde ithal hammadde ve aramalı girdi payını, üretimde yüzde 20 ve ihracat malı üretiminde yüzde 30 ve altına düşürmek olmalıdır.
Üretimde ve ihracat malı üretiminde ham madde ve aramalı ithalatını düşürmek için,
Yatırım ve güven ortamı oluşturmak;
Devletin geçici olarak piyasaya girmesi;
İthalata ikame edilebilir kalitede ve vasıfta, hammadde üretimi ve aramalı üretimine yüksek teşvikler vermek,
Demokrasi ve hukukun üstünlüğüne geçmek, istikrar programı hazırlamak, kayyum atamalarını kaldırmak ile yatırımlara güven ortamı oluşturmak gerekir.
3.Dış açıklarda turpun ağırı Rusya ve Çin’in Türkiye’yi sömürmesidir.
Bu iki ülkeden de yatırım malı ve teknoloji ithal etmiyoruz. Buna karşılık dış ticaret açığımızın tamamına yakınını bu iki ülkeye veriyoruz. Ocak ayında aylık dış ticaret açığı 7 milyar 538 milyon dolar oldu, Çin ve Rusya’ya açığımız ise 199 milyon daha fazla ,7 milyar 737 milyon dolardır. Başka ülkelerden fazla veriyoruz, Rusya ve Çin açığının bir kısmını bu yolla kapatıyoruz. Rusya Çine karşı açık vermezsek, dış ticaret fazlamız olur.(Aşağıdaki tablo)
Yazarın Diğer Yazıları