2017 ocak ayını baz alırsak, aradan geçen 8 senede,
- Konut fiyatları yüzde 1665,36 oranında (16,6 kat)
- İnşaat işçilik maliyeti yüzde 1600,68 oranında (16 kat)
- İnşaat malzeme fiyatları yüzde 1316,89 (13,2 kat)
- TÜİK TÜFE endeksi yüzde 940,7 oranında (9,4 kat) arttı.
TÜİK’ TÜFE’ye göre konut fiyatları balon yaptı.
Konut inşaatında, işçilik maliyetleri, malzeme fiyatlarından daha fazla arttı. Bu durumda işçilik maliyetleri konut fiyatlarını malzeme maliyetlerinden daha fazla etkiledi.
Aşağıdaki grafikte de, işçilik maliyetlerinin konut fiyatlarına yakın arttığı gözleniyor.
Biz ücretler genel seviyesi düşük diyoruz, ama inşaat sektöründe işçilik maliyetleri bu tezi çürütüyor gibi gözüküyor. Gerçekte inşaat işçisini, diğer fiyat endekslerine göre daha düşük kalan TÜFE’ye göre maaş ve ücretleri artan işçilerden ayırmak gerekir. İnşaat sektöründe işçi ücretleri diğer sektörlere göre yüksektir. Çünkü;
İnşaat sektöründe çalışmak daha zor, daha yorucudur.
İşçi sürekli değil geçici çalışır.
Türkiye teknisyen yetiştirmiyor. Bu nedenle ara eleman arzı düşüktür. Makinistlerin ücretleri yüksektir.
İnşaatta spekülatif kazançlar olduğu için, işçilik ücretleri ağır gelmiyor.
Konut fiyatlarında balon sönüyor mu ?
Temmuz 2023 öncesi aylarda konut fiyatlarında aylık artış, aylık TÜFE’ oranının üstünde idi. Temmuz 2023 sonrası, 2025 ocak ayına kadar, 4 ay hariç bu defa aylık konut fiyat artışı hep TÜFE’nin altında kaldı.
Aşağıdaki grafikte kırmızı ile gösterilen aylar konut fiyat artışının TÜFE’nin üstünde olduğu aylar, yeşil ile gösterilen aylar ise, TÜFE’nin altında olduğu aylardır.
Konut fiyatlarında artışın iki temel nedeni var; Birisi kriz ortamında en güvenli yatırımdır. İkincisi ise kara para aklamanın en iyi aracıdır.
Bundan sonra, kriz derinleşmezse, konut fiyatlarında daha yüksek artışlar olmaz. İlave olarak halkın satın alma gücü düştü. Çalışanların konut alma imkanları kalmadı. Devletin toplu ve ucuz konut yaparak, konut fiyatlarında artışı önlemesi gerekir.
Konut kiralarında artış
Borçlar kanununa göre, konut kira artışları TÜFE 12 aylık ortalamalara göre yapılır. Enflasyon trendinin düştüğü dönemlerde 12 aylık TÜFE ortalaması yıllık TÜFE’den daha yüksek, enflasyon trendinin arttığı dönemlerde 12 aylık ortalama TÜFE oranı, yıllık TÜFE’den daha düşük çıkar.
2023 Şubat ayında enflasyon trendi düşüş yönünde idi. Bu nedenle yıllık TÜFE 55,18 olurken, 12 aylık ortalama (kira artış oranı) daha yüksek yüzde 71,83 oldu.
2024 Şubat ayında enflasyon trendi artış yönünde idi, bu nedenle yıllık TÜFE 67,07 olurken, 12 aylık TÜFE ortalaması (Kira artış oranı) daha düşük yüzde 55,91 oldu.
2025 Şubat ayında enflasyon düşüş eğiliminde idi. Bu nedenle yıllık TÜFE oranı yüzde 39,05 olurken, 12 aylık TÜFE ortalaması (kira artış oranı) ise daha yüksek yüzde 53,83 oldu.
Tek haneli ve düşük enflasyonda, yıllık ve 12 aylık TÜFE çok az farkla aynı olur.
